У Васіля Арцёмавіча Малашука з пасёлка Краснае ў яго 92 гады яшчэ добрая памяць і ясны розум. Бяда толькі — пяць гадоў таму ён перастаў бачыць. Але гэта акалічнасць ніяк не перашкаджае ў такім узросце адчуваць сябе паўнацэнным чалавекам. Дапамагаюць у тым Васілю Арцёмавічу яго дзеці і ўнукі, якія не пакідаюць роднага чалавека ў адзіноце і абсалютнай цемры. Вось і падчас нашага прыезду ў Краснае ў яго доме мы засталі сына Сяргея і нявестку Алену. Відавочна, што бацьку яны шануюць і даглядаюць. Перад намі сядзеў чыста апрануты, пабрыты мужчына. У хаце таксама было чыста і пахла вясенняй свежасцю. Такая цёплая дамашняя абстаноўка спрыяла адкрытай размове. А пагаварыць з чалавекам, які на сабе зведаў цяжар Вялікай Айчыннай вайны, было аб чым. Я слухала нетаропкі, паслядоўны расказ ветэрана і міжволі ў думках перанеслася ў той далёкі ваенны час.
— З пачатку вайны я служыў пры ваенкамаце, — пачаў свой расказ Васіль Арцёмавіч. — Няхай гэта быў тыл ворага, але і тут работы было шмат. Асабліва падчас татальнай мабілізацыі. Памятаю, як мы разам з маім памочнікам некалькі разоў пешшу хадзілі ў Калінкавічы, што ў Гомельскай вобласці. Там знаходзіўся прызыўны пункт, і туды мы дастаўлялі тых, каго прызвалі ў армію. Шлях да горада быў доўгім, таму ішлі па два-тры дні, улічваючы час на адпачынак. Давялося мне і паваяваць. На фронт трапіў у канцы ліпеня 1944 года. Ваяваў у артылерыйскіх войсках пад Кёнігсбергам, быў наводчыкам. Не аднойчы прыходзілася страляць з пушкі, якую мы называлі гаўбіцай, па пазіцыях ворага. Ад мяне як ад наводчыка патрабавалася трапнасць: калі ты не знішчыш ворага, то сам можаш стаць яго ахвярай. І страху ніякага тады не было. Нямецкія снарады рваліся побач, а мы ўсё роўна не пакідалі сваіх пазіцый.
Менавіта падчас бітвы пад Кёнігсбергам Васіль Арцёмавіч праявіў небывалую храбрасць, за што быў узнагароджаны медалём “За адвагу”.
— Мы стаялі на назіральным пункце і стралялі па ворагу. Ззаду размяшчаўся нямецкі лагер, там стаяў іх гарнізон. Неабходна было гэты лагер узяць у кальцо і ліквідаваць нямецкую групіроўку. Патрабаваліся дабравольцы, бо камандаванне ведала, што пасылае людзей пад абстрэл. І я адным з першых вызваўся прыняць удзел у рызыкоўнай аперацыі. Тады не думаў, што будзе са мною. Было адно жаданне — хутчэй дабіць ворага. І ў нас атрымалася гэта зрабіць. У выніку мы выйгралі гэту бітву, гарнізон скарыўся і немцаў узялі ў палон.
Да заканчэння вайны заставалася яшчэ многа дзён і начэй. Васіль Арцёмавіч сумленна выконваў свой воінскі абавязак. Сваімі трапнымі стрэламі з гаўбіцы няшчадна знішчаў ворага. За мужнасць і гераізм атрымаў яшчэ адну ўзнагароду — ордэн Айчыннай вайны. Жаданую перамогу наш зямляк сустрэў ва Усходняй Прусіі. Дэмабілізаваўся только праз год. Вярнуўся на сваю малую радзіму, да бацькоў. У 1947 годзе стварыў сям’ю, месцам жыхарства па ўзаемнай згодзе выбралі пасёлак Краснае, дзе ён нарадзіўся і вырас.
— З маёй Тамарай Дзмітрыеўнай мы пражылі разам 50 гадоў. Гэта былі шчаслівыя гады. Мы жылі і радаваліся жыццю. Часам сутыкаліся і з цяжкасцямі, не без таго, але разам, калі ёсць узаемаразуменне, іх лёгка было пераадольваць. Сам я працаваў спачатку ў канторы калгаса ”Радзіма” касірам, быў кладаўшчыком, потым спатрэбіліся людзі на свінаферме, мне прапанавалі работу апальшчыка. Так 23 гады, пакуль не пайшоў на пенсію, варыў свінням ежу. Сёння я ўдзячны лёсу за такіх харошых дзяцей, якія не пакідаюць мяне і клапоцяцца. Не ведаю, колькі мне яшчэ наканавана пражыць, але я адчуваю сябе часткай сваёй вялікай сям’і.
На 9 Мая ў хаце Васіля Арцёмавіча збяруцца пяцёра яго сыноў, любімага дзядулю-ветэрана павіншуюць сямёра ўнукаў, сваім дзіцячым шчабятаннем парадуюць шасцёра праўнукаў. І мы таксама ад шчырага сэрца гаворым: з Днём Перамогі, паважаны Васіль Арцёмавіч!
Вольга ЧУЧВАЛ
Фота Сяргея РУДЗІНСКАГА
