На гэтым тыдні, 21 ліпеня, споўнілася 110 год з дня нараджэння Янкі Бобрыка — паэта, публіцыста, педагога, а галоўнае — нашага з вамі земляка: нарадзіўся ў Глуску ў 1905 годзе.
Працоўная і творчая біяграфіі Янкі Бобрыка ўмяшчаюцца ўсяго ў некалькі радкоў: пасля літаратурна-лінгвістычнага аддзялення педагагічнага факультэта БДУ скончыў яшчэ і аспірантуру Дзяржаўнай акадэміі мастацтвазнаўства ў Ленінградзе, пэўны час працаваў настаўнікам роднай мовы і літаратуры ў адной са школ Клімавіцкага раёна, навуковым супрацоўнікам акадэміі мастацтвазнаўства, рэдактарам кінастудыі “Белдзяржкіно”, з 1938 года назначаны галоўным рэдактарам ва Упраўленне па справах мастацтва Ленінградскага гарвыканкама. Горача раздзяляў ідэі і памкненні “маладнякоўцаў”, разам з Алесем Звонакам і Янкам Туміловічам выдаў зборнік вершаў “Пунсовае ранне”. Акрамя вершаў, пісаў артыкулы па гісторыі кіно і па пытаннях развіцця беларускай кінематаграфіі, выступаў у перыёдыцы з апавяданнямі і нарысамі.
На жаль, такім жа кароткім быў і зямны шлях Янкі Бобрыка. У яго лёс, як і ў лёс многіх іншых нашых землякоў, умяшалася Вялікая Айчынная вайна. Па стане зда-роўя ён быў зняты з ваеннага ўліку, але ў жніўні 1941 года дамогся, каб яго залічылі добраахвотнікам народнага апалчэння на Ленінградскі фронт. Капаў акопы, рабіў умацаванні, адбіваў атакі фашыстаў. На прапановы эвакуіравацца ў тыл і на ўпрошванні жонкі Наталлі Вячаславаўны Вішнеўскай разам паехаць у Горкаўскую вобласць адказваў: “Я нікуды не паеду. Паміраць, дык у Ленінградзе”.
У канцы ліпеня 1942 года зусім знясіленага Янку Бобрыка на вуліцы падабралі санітары і адправілі ў бальніцу. Памёр Янка Бобрык 25 жніўня. У блакадным Ленінградзе загінуў і архіў паэта.
“Бацька яго быў славуты на ўсю воласць каваль, — пісаў пра Янку Бобрыка, свайго стрыечнага брата, Сяргей Грахоўскі. — 3 маленства бацькава рамяство спасціг і сын. Зімою вучыўся, а ўсё лета стаяў пры горне і кавадле. Захапляўся маляваннем, іграў у аматарскіх спектаклях, пісаў дэкарацыі, праз “чароўны ліхтар” паказваў цікавыя паштоўкі і малюнкі. Маленькая хата Бобрыкаў была своеасаблівым местачковым клубам, з газетамі, кніжкамі, “жывымі карцінкамі”.
У 1924 годзе Янка Бобрык паступіў у Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, тады ж з’явіліся ў друку яго першыя вершы, і ўвогуле стаў актыўна друкавацца: у “Маладняку”, “Чырвонай змене”, “Узвышшы”, “Звяздзе” і “Беларускай вёсцы”. Сяргей Грахоўскі прызнаваўся, што пісаць вершы не ў апошнюю чаргу пачаў пад уплывам стрыечнага брата: “Прыяз-джаючы дадому, ён заўсёды прывозіў ладны стосік маладнякоўскіх кніжачак і раздаваў іх чытаць мясцовым аматарам літаратуры. Вечарамі ў кавалёвай хатцы збіралася поўна людзей, чыталі ўголас, рагаталі, часта «падсольвалі» асобныя мясціны моцным і дасціпным слоўцам. Як толькі прыязджаў Янка, я станавіўся яго ценем. Тады і пачаў (каб ніхто не ведаў) крэмзаць свае вершы”.
Глушчане з цікавасцю чыталі вершы маладога земляка, бо ў іх пазнавалі саміх сябе, завулкі роднага мястэчка, ваколіцы Глуска. Калі выйшаў з друку зборнік “Пунсовае ранне”, пра гэту падзею гаварыла амаль усё мястэчка. Як жа: кавалёў сын напісаў сам, са свае галавы вершы!
Некаторыя з іх прапаноўваем вам, паважаныя чытачы.
* * *
Люблю я восень на Палессі,
Прастор замоўк, а не застыў,
Укрыла шэрань стрэхі, вецце,
На верасах —
Лісты…
Лісты…
Люблю я раніцу увосень,
Бо раніцу люблю ў жыцці,
Праз кучаравасць стромкіх
сосен
Да светлых дзён
Плысці,
Плысці.
Ноч над Мінскам
А ноч харошая такая —
І змрок,
І ціш наўкол,
Ледзь чутна ліст з бярозы
ападае —
То слёзы лета капаюць на дол.
А ноч харошая такая,
А ноч — не спіцца мне,
Над Мінскам зоры меркнуць,
дагараюць,
Як у маёй далёкай старане.
А ноч харошая такая,
А ноч —
Азёрнай сіні гладзь.
Там недзе лес туманны
замаўкае,
А тут муры агнямі зіхацяць.
А ноч харошая такая,
А ноч —
Краса мая!
Паволі бурны горад заціхае,
А з ім і я.
Падрыхтавала
Аксана ВАСІЛЕЎСКАЯ
