Не перастаю здзіўляцца, колькі цікавай інфармацыі можна знайсці на старонках нашай раёнкі мінулых гадоў. Гартаючы ў чарговы раз падшыўку “Сцяга Радзімы” за 1990 год, натрапіла на вытрымкі з газеты “Сцяг калектывізацыі” (так называлася глуская раёнка ў другой палове 30-х гадоў XX стагоддзя).

Вось што пісала газета ў 1935 годзе: “У школах раёна вучыцца 9 600 чалавек. Усяго ў раёне 97 школ, з якіх 21 — няпоўная сярэдняя, адна — поўная сярэдняя, 75 — пачатковых, дзве — рускія, тры — польскія, адна — яўрэйская, адна — латышская і 90 — беларускіх. У школах працуюць 295 настаўнікаў”.

У другой палове 30-х гадоў у самым разгары была калектывізацыя, таму натуральна, што матэрыялы ў тагачаснай раёнцы былі прысвечаны менавіта развіццю сельскай гаспадаркі і жыццю калгаснікаў. Напрыклад, сустракаем такую нататку: “Вучні 3-га класа Кавалёўскай школы Акцябрскага сельскага Савета (у той час ён уваходзіў у склад нашага раёна. — Аўт.) уключыліся ў барацьбу за 7—8 мільярдаў пудоў хлеба. Імі сабрана для калгаса імя Дзяржынскага 700 кг попелу”. А вось яшчэ: “На малочнатаварнай ферме калгаса “Амур” Слаўкавіцкага сельсавета каровы-рэкардысткі даюць па 1 800—2 040 кг малака ў год”. Каб калгасніцы нашага раёна маглі добра працаваць і не хваляваліся пра сваіх малых дзяцей, у вёсках адчыняліся яслі: “У 1936 годзе ў раёне было восем ясляў у саўгасах і 100 — у калгасах”.

А вось падзея з жыцця Глуска ў 1936 годзе: “Па згодзе яўрэйскага насельніцтва двухпавярховы будынак сінагогі, што па вуліцы Сацыялістычнай, дом 10, перабудаваны ў Дом культуры. На першым паверсе — зала для кіно і пастановак, тут жа пакой для розных гульняў і раздзявальня. На другім паверсе — бібліятэка і чытальная зала. У хуткім часе ў клубе будзе ўстаноўлена гукавое кіно”.

І яшчэ хочацца прывесці крыху статыстыкі, але ўжо бліжэйшага да нас часу. Інтэрв’ю з начальнікам аддзела статыстыкі (надрукавана ў адным з нумароў “Сцяга Радзімы” ў ліпені 1990 года) змяшчае даныя за 1989 год, калі праводзіўся апошні ў Савецкім Саюзе перапіс насельніцтва. З гэтага інтэрв’ю мы даведваемся, што ў Глускім раёне на 12 студзеня 1989 года пражывала 22 612 чалавек, з якіх 15,1 тыс. — вяскоўцы, а 7,5 тыс. чалавек жылі ў райцэнтры. Сярэдні ўзрост глушчан складаў: мужчыны — 30 гадоў (40 на сяле), жанчыны — 34 гады (49 на сяле). Шэсць чалавек у раёне мелі ўзрост звыш 100 гадоў. У Глуску жылі 55 удаўцоў і 441 удава, на сяле было 220 удаўцоў і 2 168 удоў. Па нацыянальным складзе ў нашым раёне пераважалі беларусы, рускія і ўкраінцы, таксама жылі яўрэі, палякі, татары і людзі іншых нацыянальнасцей.

Падшыўку гартала

Вольга ЯНУШЭЎСКАЯ