У гэтым годзе цэнтралізаваная клубная сістэма Глускага раёна ўпершыню праводзіць сярод дамоў культуры конкурс “Ад Масленіцы да Каляд”. Мэта конкурсу — адрадзіць народныя беларускія абрады. Два тыдні таму я пабывала ў Заеліцы на “Дажынках”, а крыху пазней мне давялося пазнаёміцца з абрадам “Яблычны Спас”, які праходзіў у Хваставіцкім цэнтры культуры і вольнага часу. У цэрквах на Яблычны Спас асвячаюць садавіну новага ўраджаю, найперш яблыкі, але ў народзе здаўна існуюць і іншыя традыцыі.
Дзеянне адбывалася ў вясковай хаце, гаспадыня прыйшла з царквы і чакала да сябе гасцей. Перад тым як сесці за стол снедаць, усе з’елі свянцоны яблык і загадалі жаданне, якое абавязкова здзейсніцца. Потым гаспадыня расказала пра традыцыйныя дзеянні, якія неабходна было выканаць у гэты дзень. Напрыклад, каб усё дрэннае сышло з хаты, трэба адламаць тры галінкі ліпы, паставіць іх у ваду і на працягу дзевяці дзён абносіць імі хату, абмятаючы вуглы, прычым рабіць гэта трэба да абеду, а потым звязаць і берагчы да наступнага Яблычнага Спаса. Таксама трэба абысці хлеў і жывёл, тады нічога кепскага з гаспадаркай не здарыцца.
Яблыня — гэта знак абнаўлення, дрэва жаночай сілы, якое абуджае ў жанчыне пачуццёвы бок натуры. Таму гаспадыня і яе госці павязалі на яблыні чырвоныя стужкі, каб у яе доме ўсё вялося, ладзілася, доўга род працягваўся і шмат дзяцей было. У канцы гаспадыня ўзяла свечку, абавязкова з пчалінага воску, уставіла яе ў разрэзаны папалам яблык і абышла сваіх гасцей, каб ім добра жылося, елася, пілося, каб яны працавалі і не стамляліся, а яшчэ абышла вуглы, жывёлу, каб усё кепскае і дрэннае ад іх адышло, а добрае прыйшло. Пасля гэтага яблык яна закапала далёка ад хаты. На гэтым абрад завяршыўся, усе пайшлі праважаць сонца, якое ўжо садзілася за далягляд.
Кацярына НОВІКАВА
Фота аўтара
