Навукоўцы адзначаюць, што апошнім часам цікавасць беларусаў да гісторыі свайго роду, сваіх каранёў усё больш узрастае. І ўсё больш наведвальнікаў прымае Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі, дзе зацікаўленыя шукаюць інфармацыю пра сваіх продкаў. І вось той, каго захапілі архіўныя пошукі, як кажуць, з галавою, часам знаходзіць вельмі цікавыя дакументы. Так і наша зямлячка Таццяна Афанасьева падчас сваіх архіўных пошукаў знайшла дакумент 1864 года: план сялянскай зямлі вёскі Балашэвічы Мінскай губерні, Бабруйскага павета, Балашэвіцкай воласці, якая адносілася (належала) да маёнтка Зарэчча памешчыка Нерэзіуша. Канешне ж, гэта не фотаздымак, але і па такім дакуменце можна ўявіць, якой была вёска ў сярэдзіне XIX стагоддзя. На плане схематычна пазначаны межы, рэчка, сялянскія хаты, могілкі, навакольныя ўрочышчы, абазначаныя мясцовымі тапанімічнымі назвамі. Дарэчы, некаторыя з іх яшчэ ў дзяцінстве я чула ад дзядулі, напрыклад, Карчомішча (месца, дзе стаяла карчма), Загуменне, Астраўкі. Яшчэ на плане пазначаны дарогі з мястэчка Глуск, з двара Зарэчча і на Парычы.
У кнізе “Памяць. Глускі раён” ёсць дадзеныя, што ў 1844 годзе ў вёсцы Балашэвічы было 52 двары і пражывала 226 жыхароў. А “легенда” архіўнага плана дае ўяўленне пра памер вясковай зямлі. Усяго яе было 1 885 дзесяцін. З іх сядзібнай зямлі — 69 дзесяцін, ворнай — 1 080, сенакоснай — 240, лесу, зручнага для расчысткі пад ворыва, — 135, лесу на балоце — 50, лесу, зручнага для расчысткі пад сенакос, — 115, пад выган і пашу былі занятыя 157 дзесяцін, пад дарогу, вуліцу і могілкі — 10, моху, балота і пяску нязручнага было ў гэтых мясцінах 24 дзесяціны. Яшчэ 10 дзесяцін зямлі ўладальніка ў межах сялянскага надзелу былі занятыя карчмой.
У самым нізе плана дробнымі літарамі напісана пасада і імя таго, хто яго складаў: “Состоящий при Бобруйской дополнительной Поверочной комиссии землемер-таксатор П. Павловский”. Гэта быў спецыяльны чалавек, тэхнік, які пераносіў на план памеры і абрысы зямельных уладанняў памешчыкаў. Займалася такой справай служба накшталт сучаснай землеўпарадкавальнай. Дарэчы, на плане ёсць і некаторыя недакладнасці. Вядома ж, што чалавек, які яго складаў, не ведаў дакладна мясцовыя назвы, хаця і павінен быў ведаць па сваіх службовых абавязках. Таму на плане Глуск пазначаны як Глудск, а Поблін — Публін.
Але, нягледзячы на такія памылкі, гэты дакумент вельмі цікавы і, канешне ж, ён — гістарычная каштоўнасць.
Вольга ЯНУШЭЎСКАЯ
Фота прадастаўлена Таццянай АФАНАСЬЕВАЙ
