“Я працую там, дзе марыла, у гэтым сэнсе мне пашанцавала, — прызналася пры нашай сустрэчы Наталля Куксік, настаўніца беларускай мовы і літаратуры сярэдняй школы № 1 імя Сяргея Грахоўскага. — Я магу нервавацца — бываюць нейкія цяжкасці, шмат папер, непаслухмяныя вучні, але гэта настолькі маё, што ў іншай прафесіі я сябе не ўяўляю ніяк”.

Што будзе працаваць у школе — гэта Наталля Аляксееўна цвёрда вырашыла яшчэ першакласніцай. Яна згадвае, як прыносіла дадому крэйду і пісала на дзверках шафы, быццам на класнай дошцы. А яшчэ на асобных лістах пісала дамашнюю работу спецыяльна з памылкамі, а потым чырвонымі чарніламі іх выпраўляла. Праўда, былі ваганні, выбраць англійскую ці беларускую мову, перамагла апошняя, і пра тое Наталля Аляксееўна зусім не шкадуе.

У 2000 годзе Наталля Куксік прыйшла ў школу, дзе вучылася сама, і з той пары рабочае месца не мяняла (не лічачы два з паловай гады, калі  “працавала” мамай у дэкрэце). За гэты час, прызнаецца сама, не толькі з’явіўся вопыт — у нейкай ступені змяніўся падыход да сваёй дзейнасці. “На самым пачатку працы ў школе, — гаворыць Наталля Аляксееўна, — я была больш строгая, нават аўтарытарная. Мне здавалася, што трэба вучыць дзяцей думаць правільна, гэта значыць, па-мойму. А цяпер я разумею, што кожны чалавек усё роўна будзе думаць па-свойму, і галоўная задача настаўніка — даць вучню выказацца, навучыць яго разважаць, адстойваць думку, рабіць гэта аргументавана, правільна. Я люблю, калі вучні спрачаюцца — не грубіяняць, зразумела, а імкнуцца сфармуляваць сваё меркаванне і ў агульнай дыскусіі вызначыць, маюць яны рацыю або не”.

Аўтарытарным у школе быць нельга, дэмакратычным — немагчыма, упэўнена Наталля Куксік. Прыходзіцца шукаць залатую сярэдзіну, і настаўніца спадзяецца, што ў яе атрымліваецца спалучаць чалавечы падыход да вучняў, чуласць, памяркоўнасць у адносінах і патрабавальнасць у тым, што датычыцца вучобы.

Настаўнік не можа быць чэрствым сухаром, машынай, якая перадае веды, лічыць яна. “Зразумела, што бывае ўсялякае, ідэальных адносінаў не існуе, як і ідэальных настаўнікаў. Але вось дзеці з класа (Наталля Куксік — класны кіраўнік 6-га “Б”) прыбягуць зараз з басейна і будуць дзяліцца ўражаннямі. Або раніцай ідзеш на працу, а яны ўжо каля веснічак сустракаюць і наперабой паказваюць і расказваюць, што ўзялі з сабой на ўрок працы і чаму  там сёння навучацца. І тое, што яны ідуць да мне са сваімі справамі, дае надзею, што я ўсё ж такі на сваім месцы”, — гаворыць Наталля Аляксееўна.

Ігар МАСЛАЎ,

дырэктар Глускай СШ № 1:

— Наталля Аляксееўна — годны настаўнік і чалавек, на сёння адзіны ў школе пелагог, чый вучань стаў прызёрам рэспубліканскага творчага конкурсу. Я кірую школай нядаўна, але бачу, што гэта прафесіянал, чалавек на сваім месцы. І дзеці, і бацькі адгукаюцца пра Наталлю Аляксееўну добра.

Настаўнік не можа выйсці “за прахадную” і забыць пра работу. Наталля Куксік усміхаецца і расказвае, што нават у Бабруйску на базары чуе “Дабрыдзень! А паглядзіце, якую кніжку я да школы набыў!”. На самой справе не кожнаму такая публічнасць будзе даспадобы. І калі чалавека гэта раздражняе — яму ў гэтай прафесіі будзе цяжка, хутка наступіць тое самае славутае эмацыйнае і прафесійнае выгаранне, лічыць мая субяседніца і спяшаецца дадаць: “Я пакрывіла б душой, калі б сказала, што мне такая сітуацыя падабаецца. Але не раздражняе і не напружвае. Гэта важна”.

Наталля НЯКРАСАВА,

метадыст раённага аддзела па адукацыі, спорце і турызме:

— Гэта кваліфікаваны спецыяліст, які сур’ёзна ставіцца да сваіх абавязкаў. Наталля Аляксееўна мае добрую тэарэтычную падрыхтоўку, умела выкарыс-тоўвае разнастайныя прыёмы ў выкладанні прадметаў, дыферынцаваны падыход. На ўроках і дадатковых занятках карыстаецца дыдактычным матэрыялам, які сама распрацоўвае. Свае дзелавыя якасці педагог удасканальвае шляхам самаадукацыі. Яна эфектыўна кіруе школьным і раённым метадычнымі аб’яднаннямі настаўнікаў беларускай мовы і літаратуры, наведвае абласныя семінары, нарады, дзе актыўна і якасна прадстаўляе вопыт педагогаў раёна і свой асабісты. Таксама Наталля Куксік — старшыня раённай камісіі па праверцы алімпіядных работ. Яе навучэнцы пастаянна ўдзельнічаюць у раённых прадметных алімпіядах і займаюць прызавыя месцы. Даследчыя і творчыя работы вучняў узнагароджваліся дыпломамі ў раённых, абласных і рэспубліканскіх конкурсах.

Што датычыцца непасрэдна вучобы, Наталля Куксік упэўнена, што настаўнік павінен добра ведаць свой прадмет — гэта залог яго аўтарытэту, асабліва ў наш час, калі добры і разумны дзядзька Гугл як бачыш выявіць любую тваю памылку. Гэта першае залатое правіла. Другое: у любой рабоце павінна быць сістэма. За амаль дваццаць год настаўніца пастаралася яе выпрацаваць. Усё проста: даступна растлумачаная тэорыя (не сакрэт, што ў падручніках правілы часам надта замудроныя) — многа матэрыялу для практычнай адпрацоўкі (зноў жа пры тым, што ў падручніках усяго адно-два практыкаванні) — выніковы тэст. Па кожных тэмах школьнай праграмы матэрыял назапашваўся не адзін год, адбіралася самае лепшае, і зараз гэта работа таксама працягваецца. Карыстаецца Наталля Куксік не толькі добра зарэкаменда-ваўшым сябе раздатачным матэрыялам, але і сучаснымі сродкамі. Напрыклад, дамашнія заданні “скідвае” вучням у суполцы “ВКонтакте”. На ўроку тлумачыцца толькі сама сутнасць задання, такім чынам эканоміцца час. І яшчэ штрых, які, мне здаецца, характарызуе настаўніцу: тэксты для дыктантаў яна падбірае не проста апісальныя, а абавязкова гістарычна-пазнавальныя (адкуль пайшла назва горада, як жылі беларусы даўней і падобнае).

Кажуць, што работу педагога немагчыма ацаніць “тут і зараз”, яна, бывае, відаць толькі праз шмат гадоў. Але ж у наш век справаздач і рэйтынгаў мы прывыклі меркаваць колькасцю атрыманых грамат і дыпломаў, падрыхтаваных медалістаў і алімпіяднікаў. Усё гэта ёсць і ў партфоліа Наталлі Аляксееўны Куксік. Напрыклад, 93 балы на ЦТ у адной з вучаніц. З апошніх жа дасягненняў — другое месца яе навучэнкі Ганны Голуб у фінале рэспубліканскага конкурсу краязнаўчых работ вясной гэтага года (даследаванне глускіх гаворак). Неўзабаве гэта работа, крыху дапоўненая, будзе ўдзельнічаць у абласным этапе фестывалю навукова-даследчых работ.

Аксана ВАСІЛЕЎСКАЯ

Фота Ганны АЎТУХОВАЙ