У гэтым годзе газеце “Радзіма” споўнілася 85 год. Пасляваенную яе гісторыю мы ведаем дасканала, а вось імёны тых, хто працаваў над артыкуламі ў 30-я гады, амаль невядомыя. Але глушчане — людзі неабыякавыя да гісторыі роднага краю, таму і дзеляцца з намі цікавымі фотаздымкамі, фактамі, асабліва калі яны маюць непасрэднае дачыненне да раёнкі. Так, жыхарка Глуска Вольга Гааг расказала нам пра свайго дзядулю Елісея Фёдаравіча Ціцішына, які ў другой палове 30-х гадоў працаваў адказным сакратаром Глускай раённай газеты, якая тады называлася “Сцяг калектывізацыі”.

Гэта быў час, калі ў савецкім грамадстве адбываліся вялікія перамены ў галіне культуры і адукацыі — стваралася новая сацыялістычная культура, ліквідавалася непісьменнасць, асабліва сярод сельскага насельніцтва. З вялікіх гарадоў у глыбінку, на дапамогу ў культурных пераўтварэннях, пасылалі рабочых і інтэлігенцыю. Вось такім чынам і Елісей Фёдаравіч з Ленінграда трапіў у Глуск. Жыць і працаваць у маленькім мястэчку было нязвыкла, але Елісей не баяўся ніякіх цяжкасцей. Тут, у Глуску, ён сустрэў сваё вялікае каханне — дзяўчыну Анастасію, мала-дзенькую настаўніцу беларускай мовы. Праз некаторы час і вяселле справілі. А ў ноч з 31 снежня 1940 года на 1 студзеня 1941 года роўна ў 12 гадзін у іх нарадзіўся сынок Віталь. На працягу гэтых сутак у глускім раддоме з’явілася 12 хлопчыкаў і аніводнай дзяўчынкі. Акушэркі гаварылі: “Не к дабру гэта, мабыць, вайна будзе”.

— Пасля таго як аб’явілі, што пачалася вайна, — расказвае Вольга, — дзядуля Елісей адразу пайшоў у ваенкамат і запісаўся добраахвотнікам на фронт. З таго часу бабуля нічога не ведала пра мужа. І толькі ў 1944 го-дзе, пасля вызвалення Беларусі, яна атрымала пахавальную і ліст ад яго баявога сябра. З гэтага пісьма бабуля і дазналася, дзе і як ваяваў яе муж. Як кажуць у народзе, вочы выплакала — зрок вельмі пагоршыўся. Хаця і самой жылося ў акупацыі з маленькім сынам несалодка.

Вось што пісаў у сваім лісце баявы сябар Елісея Якаў Зарэцкі: “Паважаная Анастасія Рыгораўна, вашага мужа я ведаў яшчэ да вайны, паколькі мы з ім былі калегамі. У ліпені 1941 года мы трапілі ў адну часць, адну стралковую дывізію, якая фарміравалася ў Мцэнску Арлоўскай вобласці, куды мы дайшлі пешшу з Палесся. Затым нас накіравалі ў Крым, дзе мы ваявалі да лістапада 1941 года. Ён вельмі перажываў за вас і за сына. Праз год лёс разлучыў нас. Елісея прызначылі сакратаром газеты “Гвардзеец” 32-й гвардзейскай дэсантнай дывізіі Паўночна-Каўказскага фронту, дзе ён даслужыўся да    звання маёра”.

Вядома, што Вялікая Айчынная вайна ішла не толькі на франтах. Значная роля ў барацьбе з праціўнікам адводзілася друкаванаму слову, дакладней, газетам, лістоўкам. Служба ваеннага журналіста не з лёгкіх, і Елісею Фёдаравічу часта прыходзілася рызыкаваць жыццём, каб у тэрмін дастаўляць матэрыялы аб падзеях на фронце і героях, якія адзначыліся ў баях з фашыстамі. За час службы журналіст быў двойчы паранены і кантужаны, пры гэтым ён як мага хутчэй выпісваўся са шпіталя і вяртаўся ў дывізію. У лютым 1943 года Елісей атрымаў першую ўзнагароду — медаль “За баявыя заслугі”. А ў кастрычніку 1943 года — ордэн Чырвонай Зоркі. Вось як апісваецца яго подзвіг ва ўзнагародным лісце: “В период боев за высоту Героев, за Крымскую товарищ Титишин все время находился с войсками на передовой, брал материал для газеты. В боях за Тамань он также все время был на передовой и вместе с подразделениями прошел весь путь от Киевской косы до косы Чушка, обеспечивая газету свежими материалами. Часто под ожесточенным огнем противника пробирался в передовые роты, чтобы организовать для газеты ценный материал”.

Ордэнам Айчыннай вайны Елісей Фёдаравіч узнагароджаны пасмяротна: “Участвуя в высадке десанта на Керченский полуостров, он до последней минуты честно и бесстрашно выполнял свой долг — находился в передовых частях, обеспечивая газету оперативным материалом”. Выконваючы заданне камандавання, 18 студзеня 1944 года Елісей Фёдаравіч загінуў. Пахаваны ў горадзе Керч у брацкай магіле.

Вось так, да апошняй хвіліны карэспандэнт глускай раённай газеты “Сцяг калектывізацыі” Елісей Ціцішын быў верны сваёй журналісцкай справе і Радзіме.

Вольга ЯНУШЭЎСКАЯ

Фота з архіва сям’і Гааг