Наша рэспубліка — амаль адзіная на постсавецкай прасторы, дзе 7 лістапада з’яўляецца дзяржаўным святам. Дзень Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі адзначаецца яшчэ ў Кыргызстане. Нават у Расіі, калысцы рэвалюцыі, дата 7 лістапада ў календары не пазначана чырвоным колерам. Канешне ж, зараз гэтае свята ўжо не напоўнена тым ідэалагічным сэнсам, што раней, 30—40 гадоў назад. Няма высокамоўных лозунгаў, заклікаў партыі — мы проста адзначаем гэты дзень у гісторыі. Але ўпэўнена, што старэйшае пакаленне глушчан добра памятае, як рыхтаваліся да 7 лістапада, як яго праводзілі. А для моладзі і тых з вас, паважаныя чытачы, хто крыху запамятаваў, мы з дапамогай даўно стаўшых гісторыяй артыкулаў і здымкаў карэспандэнтаў газеты “Сцяг Радзімы” вернемся ў мінулае, у той час, калі Дзень Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцыі быў самым галоўным святам у краіне Саветаў.

1977 год

У гэтым годзе савецкія грамадзяне адзначалі чарговую юбілейную дату Вялікага Кастрычніка — 60-годдзе. У Глускай раённай газеце пад рубрыкай “Кастрычнік у лёсах людзей” друкаваліся ўспаміны знакамітых землякоў. Напрыклад, аб ролі Кастрычніцкай рэвалюцыі ў сваім жыцці разважалі пісьменнік Аркадзь Марціновіч, Герой Савецкага Саюза Ульян Рыбак, заслужаны настаўнік БССР, дырэктар Каткаўскай сярэдняй школы Цярэнцій Яльчык.

Амаль усе матэрыялы ў газеце нейкім чынам закраналі Дзень рэвалюцыі. Працоўныя і калгаснікі бралі на сябе асабістыя працоўныя сацыялістычныя абавязацельствы, напрыклад, выканаць “пяцігодку за чатыры гады”. А вось “у калгасе “Расія” да юбілею Кастрычніка ўзялі на сябе абавязацельства выканаць гадавы план продажу мяса качак”.

Дзеля падняцця ідэалагічнага, патрыятычнага духу і стварэння святочнага настрою ў газеце друкуюцца “Заклікі ЦК КПСС да 60-й гадавіны Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі” (73 пункты!) — “Гонар і слава гераічнаму савецкаму народу — будаўніку камунізму, стойкаму барацьбіту за мір ва ўсім свеце!”.

Рыхтаваліся да свята загадзя — яшчэ 15 верасня адбылося пасяджэнне раённай камісіі па падрыхтоўцы і правядзенню святкавання 60-годдзя Вялікага Кастрычніка. А ўжо непасрэдна напярэдадні самой святочнай даты ў Хваставіцкім сельскім Доме культуры адбыўся раённы злёт пераможцаў сацыялістычнага спаборніцтва.

З нагоды юбілею Кастрычніка і за выдатныя дасягненні ў народнай гаспадарцы чацвёра глушчан узнагародзілі ордэнам Кастрычніцкай рэвалюцыі: дырэктара племсаўгаса “Завалочыцы” Лідзію Карцель, трактарыста калгаса “Рассвет” Фёдара Філіповіча, брыгадзіра калгаса імя Чапаева Аркадзя Беразуна і дырэктара нарыхтоўчай канторы Міхаіла Давыдковіча. Дарэчы, гэтая ўзнагарода была адной з вышэйшых у СССР. У свой час яе, нават двойчы, уручалі Генеральнаму сакратару ЦК КПСС Леаніду Брэжневу.

1987 год

У год 70-й гадавіны Вялікага Кастрычніка на старонках Глускай раёнкі ўжо адчуваюцца перамены, якія адбываюцца ў савецкім грамадстве, адчуваецца Перабудова. Разам з гэтым мяняўся і наш раён — раслі новабудоўлі і ў Глуску, і ў вёсках. У адным з нумароў “Сцяга Радзімы” быў надрукаваны фотаздымак і невялікі тэкст да яго: “Жылыя катэджы ўпрыгожылі паўночную ўскраіну райцэнтра. Пабудаваныя на сродкі калгаса “Праўда” па арыгі-нальнаму праекту, яны прыйшліся даспадобы навасёлам — калгаснікам і спецыялістам гаспадаркі”. Таксама ў гэты юбілейны год Вялікага Кастрычніка будаваліся новыя дамы для жыхароў вёскі Даколь, калгасны адміністрацыйны будынак у Катцы. А вось у Турыно, цэнтральнай сядзібе калгаса “Дружба”, для паляпшэння ўмоў працы калгаснікаў пабудавалі Дом механізатара. У гэтым будынку быў вучэбны клас, актавая зала, раздзявальня, душавая і нават аўтамат для пітной вады.

Трэба адзначыць, што свята Кастрычніка жыхары нашага раёна сустракалі ўдарнай працай. Усе калектывы і гаспадаркі ўдзельнічалі ў раённым сацыялістычным спаборніцтве, дэвіз якога гучаў так: “План двух гадоў пяці-годкі — да юбілею Кастрычніка”. (Другім годам пяцігодкі быў 1987). І вынікі такой працы не прымусілі сябе чакаць. У матэрыяле пад рубрыкай “Перадкастрычніцкая вахта” былі змешчаны кароткія рэпартажы з гаспадарак і прадпрыемстваў раёна: “Першым рапартаваў аб паспяховым выкананні плана двух гадоў брыгадзір электраманцёраў “Райсельгасэнерга” М. Аўчыннік. Вось ужо месяц ён працуе ў лік трэцяга года пяцігодкі”.

Напярэдадні 7 лістапада ва ўсіх працоўных калектывах праходзілі святочныя сходы. А вялікае раённае ўрачыстае пасяджэнне      адбылося трэцяга лістапада. Вось што пісала аб гэтым мерапрыемстве раёнка: “На сумесным урачыстым пасяджэнні райкома КПБ і раённага Савета дэпутатаў з удзелам прадстаўнікоў працоўных калектываў і грамадскіх аб’яднанняў удзельніку трох войн, у тым ліку грамадзянскай вайны, Андрэю Іванавічу Голубу была ўручана юбілейная Ганаровая грамата ЦК КПСС і Савета Міністраў СССР”. Дарэчы, у святочным выпуску “Сцяга Радзімы” за 7 лістапада змешчаны вялікі матэрыял, у якім 92-гадовы ветэран расказвае аб сваім жыцці: “Колькі памятаю сябе, або ваяваў, або працаваў”.

1990 год

Глушчане святкавалі 73-ю гадавіну Вялікага Кастрычніка ва ўмовах нарастаючага эканамічнага і палітычнага крызісу ў краіне. У матэрыялах, надрукаваных на старонках раённай газеты “Сцяг Радзімы”, усё больш адчуваецца недавер савецкіх грамадзян да камуністычнай партыі. Але 7 лістапада 1990 года яшчэ ўсё ж такі застаецца святочным днём, да якога рыхтуюцца і людзі, і райцэнтр.

Для добраўпарадкавання нашага гарпасёлка да свята Кастрычніка выканкам Глускага пасялковага Савета народных дэпутатаў вызначыў для прадпрыемстваў, арганізацый і ўстаноў Глуска аб’ёмы работ. Напрыклад, ДРБУ-213 патрэбна было ўзарваць асфальт, вывезці яго і засыпаць чарназёмам плошчу ўздоўж вуліцы Міру (раён аўтастанцыі). МПМК-249 — заасфальтаваць тратуары па абодва бакі вуліцы Кірава ад універмага да РАУС. А раёну электрасетак патрэбна было замяніць перагарэўшыя ліхтары і правесці асвятленне па вуліцах райцэнтра там, дзе гэта магчыма.

Адметнай рысай пачатку 90-х было вяртанне да рэлігіі. І ў нашым пасёлку гэта таксама адчувалася. Вось што аб такіх пераменах пісаў карэспандэнт раёнкі: “У Глуску 14 кастрычніка 1990 года была закладзена Свята-Богаяўленская царква. Акрапіўшы святой вадой участак зямлі пад будаўніцтва, архіепіскап асвяціў крыж, які стаіць на месцы будучага алтара, і камень, які заклалі ў вугал падмурка царквы”.

Таксама, як і шмат гадоў да гэтага, у 1990 праводзіцца перадсвяточнае сацыялістычнае спаборніцтва і падводзяцца вынікі эканамічнага і сацыяльнага развіцця раёна за тры кварталы года. У дзень святкавання Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцыі традыцыйна праходзілі мітынг і шэсце працоўных калектываў. Але час ужо ўнёс свае карэктывы — упершыню афіцыйнае святкаванне праводзілася больш сціпла, без лозунгаў і заклікаў.

Падшыўку гартала Вольга ЯНУШЭЎСКАЯ

Фота з архіва рэдакцыі